GA LƯU XÁ VÀ KHÁT VỌNG NỐI LẠI ĐƯỜNG SẮT LIÊN VẬN QUỐC TẾ

Từ tháng 2-2023, ga Kép (Bắc Giang) trở thành cảng liên vận đường sắt Quốc tế,sử dụng đường ray1435mm. Kép và Lưu Xá vốn đã có đường sắt đồng cỡ từ những năm 60,dừng khai thác nhiều năm. Nếu phục hồi, đầu tư không lớn, giá vận chuyển hàng hóa sẽ giảm nhiều…

        Mấy hôm nay thông tin đại chúng nói nhiều về việc khôi phục ga Kép (Lạng Giang-Bắc Giang) thành nơi tập kết hàng hóa, thành một Logistics để liên vận quốc tế bằng đường sắt,vốn một thời đã hiệu quả rực rỡ. Rằng Trung Quốc và Lào vừa đưa vào sử dụng tuyến đường sắt cao tốc xuyên Á, từ Vân Nam tới Viêng Chăn,Băng Cốc dài 1.830 km, năng lực vận tải tăng cả chục lần vì giá thành rẻ…

        Hai chữ hoả xa liên vận quốc tế,tuyến nhánh Lưu Xá-Kép được nhắc đến,với tôi một miền ký ức tưởng đã vĩnh viễn rơi vào quên lãng lại dội về…

        Bây giờ thì tôi và Trưởng ga Lưu Xá Ngô Quang Tiến đang trò chuyện bên boong ke của nhà ga. Tiến là lớp cán bộ sinh ra và làm quản lý những năm sau này,không trực tiếp làm việc một thời oanh liệt, nhưng truyền thống thì các anh luôn được nhắc nhớ. Anh tâm sự :

      - Lưu Xá là một ga lớn thuộc tuyến Đông Anh-Quán Triều-Núi Hồng,được xây dựng cách nay trên 60 năm, từ đây kết nối với ga Kép bằng khổ ray 1.435 mm đi liên vận quốc tế qua ga Kép - Đồng Đăng (Lạng Sơn). Hiện tại,ga Lưu Xá vẫn đang sở hữu trên 20 héc-ta đất, hệ thống 9 đường ray (Bằng số đường ray của ga Kép) hoàn chỉnh đủ cả 2 khổ đường 1.535 mm và 1.000 mm. Cơ sở vật chất và khả năng kết nối sắt-bộ đáp ứng yêu cầu của một Logistic…

        Đường sắt Kép - Lưu Xá là một tuyến của đường sắt Việt Nam. Đây là tuyến đường sắt khổ rộng là 1.435 mm tại Việt Nam.Từ Lưu Xá đến Kép, đi tiếp cảng biển Cái Lân (Quảng Ninh). Cùng với đó là tuyến Đồng Đăng- Kép-Yên Viên có khổ rộng 1.435 mm Tuyến có điểm đầu là ga Kép (thị trấn Kép, Lạng Giang, Bắc Giang) lần lượt đi qua các huyện: Lạng Giang, Yên Thế thuộc tỉnh Bắc Giang và các huyện Đồng Hỷ, Phú Bình và điểm cuối là ga Lưu Xá, phía nam Thành phố Thái Nguyên, tỉnh Thái Nguyên. Toàn tuyến có chiều dài 57 km và kết nối liên vận quốc tế cũng như với các tuyến đường khác của mạng lưới đường sắt Việt Nam, và là tuyến đường sắt ra biển gần nhất đối với hai tỉnh Thái Nguyên, Bắc Giang và các tỉnh miền núi phía Bắc khác… Vậy nhưng, do nhiều nguyên nhân khách quan và chủ quan, tuyến đường có khổ rộng phù hợp cho liên vận quốc tế, được xây dừng từ những năm 60 của thế kỷ trước đã ngừng hoạt động bốn chục năm nay… Riêng đoạn ga Khúc Rồng (có nhánh đi mỏ sắt Trại Cau 10km) về Lưu Xá dài 8 km thì hoạt động vận chuyển quặng và hàng hóa khác cho đến tháng 5-2021 mới dừng… Tuyến đường sắt này hiện đang được giao cho Công ty CP Đường sắt Hà Thái Hải quản lý, duy tu và bảo dưỡng…

       Xây dựng để xây dựng XHCN ở miền Bắc và giải phóng miền Nam, đường sắt đóng vai trò to lớn với đất nước, trong đó có Lưu Xá –Kép. Chúng ta xây dựng Gang thép, cụm công nghiệp cơ khí Gò Đầm, Di ê zen Sông Công… vận chuyển máy móc,phương tiện kỹ thuật qua con đường sắt liên vận này. Từ Lưu Xá những đầu tầu, toa xe đường sắt 1.435 mm đến Kép, đi Đồng Đăng, Bằng Tường (Trung Quốc) rồi Mông Cổ, Triều Tiên, Nga, Tây Âu… Trong cuộc kháng chiến Chống Mỹ, vật tư, khí tài xe tăng, lương thực do các nước XHCN anh em về miền Bắc chúng ta có con đường sắt liên vận này… Những ngày cuối năm 1972, cảng biển Hải Phòng giặc Mỹ phong tỏa bằng ngư lôi, Lưu Xà thành cảng cạn tập kết hàng hóa rồi đi tiếp vào chiến trường. Đến ngày 24-12-1972, cảng cạn Lưu Xá còn đọng đến 3.000 tấn hàng, chiều tối đại đội TNXP 915 đã chuyển còn lại chỉ 40 tấn. B52 của Mỹ rải thảm, 60 TNXP anh dũng hy sinh…

                                                   ***

            Hôm khai trương việc đưa ga Kép thành trung tâm chung chuyển hàng hoá liên vận, Ông Đặng Sỹ Mạnh, Tổng Giám đốc Tổng Công ty Đường sắt Việt Nam cho biết: Việc bổ sung ga Kép là ga liên vận quốc tế là giải pháp nhằm giải tỏa ách tắc hàng hóa tại biên giới và tại hai ga liên vận quốc tế Yên Viên và Đồng Đăng đang khai thác, giúp giảm thời gian thông quan hàng hóa. Về lâu dài, sẽ thuận lợi cho việc hình thành một đầu mối trung chuyển hàng hóa cho khu vực các tỉnh phụ cận, giảm chi phí logistics và tạo điều kiện cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu hàng hóa nhanh chóng, thuận tiện. Tổng công ty Đường sắt Việt Nam sẽ tổ chức tại ga Kép các hoạt động lập tàu và đón tàu vận chuyển hàng hóa liên vận quốc tế đến và đi từ các nước châu Âu, Trung Quốc, Nga, Kazakhstan, Mông Cổ,… Các hoạt động hải quan liên quan đến xuất nhập khẩu hàng hóa cũng được thực hiện trực tiếp tại ga Kép để phục vụ doanh nghiệp…

        Việc phục hồi ga Kép trong liên vận hàng hoá đã làm cho không ít người suy tư, mơ ước và khát khao, nhất là những người một thời gắn bó với cung đường 1.435 mm Lưu Xá-Kép-Đồng Đăng;Kép-Cái Lân…Ông Phạm Thế Long, nguyên Trưởng ga Khúc Rồng (tuyến Lưu Xá-Kép) đã nghỉ hưu cho biết:

   - Không khai thác chạy tầu từ mấy chục năm nhưng tuyến đường dường như nguyên vẹn: 3 đường ray còn tốt, tà vẹt cần thay thế nhiều, nền đường tốt, đá kê tà vẹt hư hao. Hệ thống biển báo, cọc tiêu, cơ sở vật chất các ga hư hỏng khá nặng… Nhưng nếu phục hồi, chi phí cũng không lớn vì cốt đường là quan trọng nhất đã có…Cho dù các nhà đầu tư luôn quan tâm đến hiệu quả thì việc này cũng rất đáng quan tâm.

      Thái Nguyên hiện nay lượng hàng hóa xuất nhập vô cùng lớn: Khoáng sản, linh kiện điện tử, sắt thép, hàng may mặc, đồ gỗ, nông lâm sản, ô tô, xe máy… Việc giao thông liên kết vùng cũng rất tốt. Nếu phục hồi tuyến đường sắt chuẩn quốc tế kết nối với Kép hay với cảng biển Cái Lân (Lưu Xá-Cái Lân 183km) thì rất đáng giá, đáng suy nghĩ và quan tâm…

 Ảnh: Trưởng ga Lưu Xá Ngô Quang Tiến và tác giả.